afb.
Sint Josephstraat 21
bouwjaar: 1891
bijzonderheid: stadstuin van 2.500 m2
Hagemans
Een echt familiehuis
door Wim Hagemans|
Een kwart hectare, en daarmee één van de grootste particuliere tuinen in de Bossche binnenstad. "Die tuin is voor ons heel belangrijk. Je hebt niet direct het idee dat je midden in de stad zit. Als we de tuin niet hadden, zouden we misschien liever buiten willen wonen." Jan en Monique Mensen-Strang hebben de stad aan de voorzijde, en 'buiten' aan de achterkant. Sint-Josephstraat 21 is een echt familiehuis, vindt Monique Mensen (1955). De steile trap naar beneden leidt niet naar een donkere kelder, maar naar een knus souterrain met openslaande deuren naar de tuin. De meeste huizen in de directe omgeving hebben een souterrain. De tuin aan de achterzijde ligt anderhalve meter onder het straatniveau. De familie Mensen beschikt over een heel grote tuin, deels in de schaduw van de Sint-Josephkerk, die eigenlijk bij de vier oorspronkelijk als één blok gebouwde woningen hoort. Behalve de laatste twee huizen aan de Sint-Josephstraat (21 en 23), ook de twee eerste aan het aansluitende Kardinaal van Rossumplein. Jan Mensen (1954) is opgegroeid in het huis aan het Kardinaal van Rossumplein 1-3, waar zijn vader Jan in 1949 de huisartsenpraktijk van B. Mettrop overnam. "Mijn vader kocht later Sint-Josephstraat 23 en Sint-Josephstraat 21 erbij, eigenlijk om de praktijk in die richting op te schuiven en aan het Kardinaal van Rossumplein te blijven wonen." Daarvan kwam het uiteindelijk niet. Maar een dezer dagen verhuist de inmiddels door Jan Mensen en zijn broers Ludovic en René gevoerde praktijk alsnog, naar het nieuwe Antoniegaarde aan de Hinthamerstraat. Jan en Monique Mensen wonen in SintJosephstraat 21 sinds 1983, nu met hun dochters Sophie, Josyne en Emma. De tuin van de familie is door een hoge muur afgescheiden van de Jeroen Boschtuin, het vroegere terrein van de paters redemptoristen, die van 1855 tot 1971 hun klooster hadden aan de SintJosephstraat. "Ik herinner me nog dat bovenop die muur een hoge schutting stond. Die moest voorkomen dat jonge paters afgeleid zouden worden door eventueel vrouwelijk schoon in de huizen aan de Sint-Josephstraat en de Zuid-Willemsvaart." De in 1986 overleden Jan Mensen sr. kocht in 1962 van de paters de boomgaard, waardoor de tuin aan de achterkant nog kon worden uitgebreid. "De paters deden er niet veel meer mee. Die wilden ervan af. In de loop van de jaren is op een enkele na de ene na de andere fruitboom van ouderdom omgegaan." Alleen een notenboom en een appelboom uit de tijd van de paters staan er nog. Monique Mensen: "We willen in de tuin straks weer meer fruitbomen gaan zetten." Een begin is daarmee gemaakt achter in de tuin. Er staan peren, appels, pruimen en kersen, maar ook kruiden, druiven, bramen, frambozen, bessen en kiwi's. De oude broeikas van de paters is er nog. Eén druivenstruik groeit er in. "Vroeger kweekten zij hier tomaten. Nu gebruiken we de kas vooral als rommelhok." RioleringDe tuin en het woongedeelte liggen zo diep dat de afvoeren niet op de riolering in de Sint-Josephstraat aangesloten konden worden. "Wij voeren aan de achterkant af, naar In den Boerenmouw. Hierachter was allemaal open, onbebouwd gebied vroeger. Het ligt erg laag, maar toch niet zo laag dat het in de winter onder water liep. Dat kan ik me tenminste niet herinneren", zegt Jan Mensen. De tuin is, misschien mede door zijn lage ligging, een domein voor kikkers. "Het stikt ervan. Je moet oppassen dat je er niet op trapt." De tuin is aan twee kanten omgeven door hoge bomen. Twee grote rode beuken, ongeveer honderd jaar oud, in de tuin van Mensen zelf, en kastanjes in de Jeroen Boschtuin. In een sfeervol half losstaand bijgebouwtje in de tuin oefent Monique haar hobby uit: het boekdrukatelier 'Op gezette tijden' dat zij samen met een vriendin heeft.PredikherenkloosterDe Sint-Josephstraat is in de zeventiende eeuw aangelegd op het terrein van het middeleeuwse predikherenklooster, maar heette aanvankelijk Tweede Nieuwstraat. Het huis van Jan en Monique Mensen en de woningen die als praktijk in gebruik zijn, zijn in 1891 als blok gebouwd. Tegen de muur in de woonkamer hangt een houtgravure van Johan Walter (1839-1895), van de Tweede Nieuwstraat in 1873 met de SintJosephkerk en het huis op nummer 19, dat al in 1860 is gebouwd. | 291 |
|
Het praktijkhuis op het adres Kardinaal van Rossumplein 1-3 is in de jaren 1960 en 1970 aanzienlijk verbouwd. Maar Sint-Josephstraat 23 is de tijd redelijk ongeschonden doorgekomen. Het huis heeft nog alle originele paneeldeuren met koperen klinken. De voordeuren van het huizenblok liggen in verband met de aanwezigheid van souterrains drie treden boven het straatniveau. Achter de voordeur zitten glazen klapdeuren met geëtst glas. Daarna gaat het nóg eens drie treden omhoog. Rechts van de gang is de woonkamer met open haard, waar vooral in de wintermaanden gebruik van gemaakt wordt. Daar waren vroeger de wachtkamer (voor) en praktijkruimte (achter) van tandarts P. van der Heijde, van wie Mensen sr. het huis kocht. "Bij het vernieuwen van de vloer hebben we daaronder nog tanden en kiezen gevonden, en een spiegeltje. Nee, we hebben ze niet bewaard." WijnopslagMonique Mensen: "Wij leven in de zomer meer beneden, op de tuin gericht." De ruimte in het souterrain is nog wat aantrekkelijker gemaakt, doordat de vertrekken deels zijn uitgediept, maar vooral doordat het souterrain van de naastgelegen woning bij het leefgedeelte is getrokken. Zo is nu beneden een woonkamer, een grote keuken en (aan de straatkant) een werkkamer. Het vroegere kolenhok naast de werkkamer is wijnopslag. De keuken is in oude stijl opgeknapt. "Er zaten een kunststofblad en kunststofdeurtjes. We hebben oude 'witjes' erin gebracht en een granito aanrecht. De gele en zwarte plavuizen zijn uit de bouwtijd." Alles in het souterrain bevindt zich onder gezellige trog-gewelven. Monique: "Zo'n souterrain brengt intimiteit in huis, heeft sfeer van zichzelf." | 293 |
Bossche Pracht 12 (2003) 290-293
Artikelen
| 2003 |
Wim HagemansEen echte familiehuis - Sint-Josephstraat 21Bossche Pracht 12 (2003) 290-293 |
Adresboeken
Sint Josephstraat 21
2e Nieuwstraat D 156 (????)
Sint-Josephstraat D 163 (1890)
| 1908 | Dames van Bommel - wed. J.L. Herckenrath-van Vianen |
Sint-Josephstraat 21 (1909)
| 1910 | E. en C. van Bommel - wed. J.L. Herckenrath-van Vianen |
| 1923 | wed. Jacobus A.N. Crebolder (zonder) |
| 1928 | P.D.A. van der Heijde (tandarts) |
| 1943 | A.M. van der Burgt (typograaf) |
Bossche Encyclopedie |